صما، گروه نظام مهندسی- در دو دهه گذشته سازمان نظام مهندسی ساختمان با هدف ساماندهی فعالیتهای مهندسی، نظم بخشیدن به عملکرد این حرفه در صنعت ساختمان و رفع خلاهای قانونی در امور مهندسی با حمایتهای وزارت مسكن و شهرسازی وقت تشکیل شد.
به گزارش «صما» از آن زمان تا به امروز مهندسان جوان بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی به عضویت این سازمان غیر دولتی در آمدند و به زنجیزه مهندسان کشور متصل شدند؛ اما این عضویت به معنای شروع فعالیت آنان در بازار کار و به رسمیت شناختن مهندسان در صنعت ساختمان نیست.
این در حالی است که تنها شرط ورود مهندسان جوان به بازار کار، اخذ پروانه اشتغال به کار مهندسی است و این مدرک جز با گذراندن یک دوره سه ساله كار آموزی و شرکت در آزمون ورود به حرفه مهندسی، به دست نمی آید.
در این مرحله دانش و مهارت‌های اجرائی یک مهندس با کسب رتبه موفقیت در آزمون سنجیده می‌شود و پروانه اشتغال به كار را دریافت کرده و رسما میتواند كار مهندسی خود را شروع کند؛ اما نکته حایز اهمیت اینجاست که این آزمون تا به امروز بدون هیچ تغییری، روش متداولی برای سنجیدن دانش مهندسان قرار گرفته و متد جدیدی جایگزین آن نشده است. حال این پرسش مطرح می شود که آیا برنامه تدارك دیده توسط سازمان‌های نظام مهندسی، میتواند روش صحیحی برای سنجش دانش مهندسان باشد و آیا مهندسان از این روش رضایت دارند؟
اما بهتر است برای آگاهی از کم و کاستی‌های آزمون ورود به حرفه مهندسان و چالش‌هایی که این روش برای جامعه مهندسی به بار آورده، به سراغ مخاطبان اصلی آن برویم. در زیر نقطه‌نظرات برخی از این مهندسان آمده است.
بازنگری در مباحث 22 گانه مقررات ملی، آزمون راپیچیده می‌کند
ابراهیم نجاری، مهندس عمران و عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان است که بعد از دو بار شرکت در آزمون موفق به دریافت پروانه اشتغال شده است.
او در گفتگو با «صما» سطح کیفی سوالات را به شدت سخت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: سطح علمی سوالات فوق‌العاده با مباحثی که در دوره دانشجویی فرا گرفته‌اند فاصله دارد.
او اصلی‌ترین چالش این آزمون را، تغییرات پی درپی آیین‌نامه‌های قانون مقررات ملی ساختمان می‌داند و معتقد است با توجه به اینکه هر ساله مباحث و آیین‌نامه‌های قانون مقررات ملی ساختمان در حال بازنگری است، اگر کسی به فرض مثال در سال 85 از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده است و بخواهد دو سال بعد در آزمون شرکت کند مباحث فرا گرفته در دوره تحصیل تاثیری در قبولی آن ندارد. به گفته این فرد او بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی عضو نظام مهندسی شده و تنها برای دریافت پروانه اشتغال در آزمون شرکت کرده است.
سوالات آزمون، تئوریک و غیرکارآمد طراحی می شود
همچنین مجید امینی، مهندس عمران و عضو نظام مهندسی در گفتگو با «صما» می گوید برای اینکه بتواند مشغول به کار شود یک بار در آزمون نظام مهندسی شرکت کرده و با رتبه قبولی پروانه اشتغال را کسب کرده است.
او به عنوان یک شرکت‌کننده در آزمون‌های نظام مهندسی اصلی‌ترین چالش این آزمون را در نحوه طراحی سوالات می‌داند و می‌گوید: سطح علمی آزمون آنطور که فکر می‌کرده نبوده و سوالات بیشتر از مباحث تئوریک و غیرکارآمد طراحی می شود.
این مهندس عمران آزمون‌های نظام مهندسی را غیرتخصصی می‌خواند و معتقد است، آزمون نظام مهندسی از سوالات و مباحثی که بتواند در عالم فعالیت و اجرا به یک مهندس کمک کند، به دور است و خواستار شیوه جدیدی برای ارزیابی دانش مهندسان است.
آزمون روش صحیحی برای ارزیابی مهارت مهندسان نیست
و مسعود کرمی مهندس عمران و عضو سازمان نظام مهندسی یکی از استان‌ها در گفتگو با «صما»، از وقت محدودی که در اختیار شرکت‌کنندگان برای پاسخ به سوالات آزمون قرار می‌دهند گله‌مند است و می‌گوید: سطح سوالات پیچیده و آکادمیک است و مدت زمان مناسبی هم برای پاسخ به آن در نظر گرفته نمی‌شود.
او می گوید قریب به 6 بار در آزمون نظام مهندسی شرکت کرده و تا کنون موفق نشده پروانه اشتغال خود را کسب کند.
او تاکید دارد که ارزیابی دانش، تخصص و مهارت مهندسان باید از حالت تئوریک خارج شود و در موقعیت اجرایی دانش آنان سنجیده شود.
به گفته وی در حال حاضر مهندسانی در کشور فعالیت می‌کنند که علیرغم توانایی‌های آنان در موقعیت اجرایی، با هر بار شرکت در آزمون، نمره قبولی را دریافت نمی‌کنند.
او می‌گوید سنجش دانش و مهارت مهندس در مدت زمان دو ساعته آزمون، کار صحیحی نیست و بهتر است روش مناسبی برای آن جایگزین شود و یا همین روش را با آموزش‌های حرفه ای، قوی‌تر کنند.
زمان پاسخ دهی به سوالات افزایش یابد
همچنین محمد جواد محمدی، مهندس عمران و عضو نظام مهندسی است که با یک بار شرکت در آزمون نظارت قبول شده اما 4 بار آزمون محاسبات را شرکت کرده که نتیجه‌ای به دست نیافته است.
او در گفتگو با «صما» می‌گوید: متاسفانه با وجود پیچیدگی سوالات، مدت محدودی برای پاسخ‌دهی به آن اختصاص دارد به همین منظور درصد قبولی در بخش محاسبات پایین‌تر از دیگر بخش‌هاست.
به گفته وی سوالات طراحی شده در آزمون محاسبات عملا در اجرا، برای یک مهندس کاربردی ندارد به همین منظور برگزاری آزمون روش ناکارآمدی برای سنجیدن مهارت مهندسان است.
به اعتقاد این فرد کلاس‌هایی همچون کلاس‌های آموزشی ارتقای پایه مهندسی که در سازمان‌ها برگزار می‌شود باید برای آزمون‌های محاسبات نیز برگزار شود.
او می‌گوید: علیرغم نداشتن مهر محاسبات در این حوزه به خوبی فعالیت می‌کند اما طرح‌های آن با مهر فرد دیگری قبول می‌شود.
در پایان با توجه به آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت تنها روش ارزیابی دانش و مهارت‌های اجرایی مهندسان، به زبان مخاطبان آن نامناسب بوده و لازم است با ترمیم بخش‌هائی از این آزمون که ناکارآمدی و بهینه نبودن آن به اثبات رسیده ، تغییر جدی در ساختار آزمون ورود به حرفه مهندسان ایجاد شود و نیز در این مسیر سازمان‌های مربوطه با جدیت تمام در صدد تقویت سطح آموزشی و یافتن راه‌کارهای آموزشی نوین برای مهندسان جامعه باشند.